Pivalialigiyit Havakviit

Nunavut Tunngavik Timingat Aipagotoagangat Katimakjuaniit Katimangmata Katimaktaktaoyot aghukutikakmata Kavamatkuniik Ihoaghaitkovlutjuk Nakatak 23-mik uvani Nunavut Angikutani, Amigaikpaliotighaitnik Inuit Ilihagiakpaligomayot Manighagiyaghaitnik, tatvalo hatkitivalikuvlugit Ikkayotighaitnik Inuinait ihoaghaotighaitnik hapkua Hunavaluit akkitokpalianginaktiitlogit

(Aktopa 26, 2023-mi, Ikaluktutiami, Nunavut) Aipagotuagangat Katimakjuakmata hapkua Katimayikataoyot tatvani Nunavut Tunngavik Timingat (NTI-kut) innikmata tatvani Ikaluktutiak, Nunavumi ublumi pimagioyonik ihomaliokutikaghutik nakuatot ikpigiyaoniakmata Nunavut Inukutaitnun. Hamna Katimakjuakninga katimatjutaoyok pingahunik ublunik kivgaktoiyot kaihimavlotik tamaitni Aviktoghimayot Inuit Katuyikatigit-kuni tatvalo NTI-kutlo katimayaktokataohimayot.

Ihoilotait Nakuatot Ihoaghaktaohimangitmat una Nakatak 23.

Hapkua Katimaktaktaoyot tatvani Katimakjuaktitlogit toniyaohimayot innighimayunik pivalialikinikut naonaiyaotaitnik havaghitaohimayonik  NTI-kunit takkugitkovlutjuk hamna maniyaotigihimayait Inuit tatvalo kavamatkut pitjutikaktitlogit havagiyaohimangitmat ihoaghaotighaitnik haffuma Nakatak Article 23 tatvani Nunavut Angikutatni. Nakatak 23 atolikoihimayok kavamatkuniit havaktikakovlogit Inuinaknik tamaitni kulligiikni kavamatkut havakviitni naonaipkutigilugit hapkua inugiakningit tahamani Nunavut Aviktoghimayoni kanogitogaloaktitlugo ukkiuni. tatvanganin  1999-min, hamna Inuit havaktot naonaipkutat kulvaghimangitok  52%. Una naonaiyaotaoyok atoghimayok naonaiyaotaitnik ukkua Naonaiyaiyioyot Kanatami tatvalo kavamat havakaktot unipkangitnik takkugivlutiklo alangahaghaita kanok naonaipkjutikatiagiaghaita Inuit havaktot kavamatkuni naonaiyaotaitnik.

Hapkua naonaiyaotait takkunaktot kanganitaknik 2015-mit akungani 2023-mut, kititihimayot manighagiyaghagaluangitnik tamaihimayaitnik manighagiyaoyoghat Nunavut Inuinakniit havakakata kavamatkuni avatkuhimayok $1.4 billion talanik. Hamna naonaipkutaoyok takkunaktok akkitokpaliotaitnik kavamatkut iglutaitnik ikkayohiakutaitnik, havaktot kulangaipkutaitnik tatvalo ullasikataktot pitjutigivlugitlo tamaitnik tasiliokutaitnik manighagiyaoyoghaogaloaknik, kititlugit tatva $630 million talanik tatvunga akuningani.

Naonaiyaotait naonaitiaghimayot tatvalo ihoaghaktaohimakpat una Nakatak 23 pitjutaoyungnaktok angiyonik maniliokutighagaloangitnik Inuit tatvalo angikyonik atoklotik manighagiyaoyonik ilihakpalikutighaitnik Inuit hivunighami ikkayotaoniagaloakmat kavamatkunik tatvalo, taimataok, tamaitnun Kanatamionik.

Taimaitmat huli Inuinaknik havaktikatiangitlamut, NTI-kut pitjutikaghimayot aivatjutikaghutik nallaktitihimayot tatvani 2018-mi akihaktoghutjuk hapkua Nunavut kavamatkut tatvalo Kavamatokatkut ihomalotikaghutik uminga Nakatak 23-mik. Hamna aivatjutigihimayaat pitjutikagiaghaita kavamatkut hapkuninga Inuit havaktot paknaiyaotaitnik malikavlugit atolikoyaohimayot tatvani Nakatak 23-mi. Una aivayioyok  ikkayoktoihimayok NTI-kunik tatvalo ihomagiyait tamakmik ukkua malgok kavamaoyok’ tatvagok Inuit havaktoghat paknaiyaotait hikumitihimayok haffuminga Nunavut Angikutaatnik. Ilaliotilugo, ukkua kavamaoyok atoghimaliktok mikiyonoamik tatvalo koanaitpalanik ihomagivlutjuk hamna ajikuhioknahoakhutjuk ukkaohioyot tatvani Nunavut Angikutaatni tatvalo ihomagingitiaktait ihomagiyaoloaktot tatvani Angikutaatni.

Taimaitmata hamna ihomaghotaohimayok ihomagiyaat ukkua Kavamatokatkut (GoC) tatvalo Nunavut Kavamatkut (GN) hikomitihimayok Nakatak 23-mik, hapkua timioyot nutigiaghimaliktot tatvunga “ihoaghaotighanik” pinahoakutaoluni. Ihoaghaotighat illaliotihimayot manighagiyaoyoghahat tatvalo manighagiyaongitonik ikkayohiakutit. NTI-kut aivatjutikakpaliayot tamakmik ukkua kavamatkut angikatigiakaktok ihoaghaotighaitnik pitjutikaktitlugit hikumitihimatitlogit Nakatak 23-mik. Ukkua timioyok anikatigiigitpata ikkayotighanik, piyagiakakniaktot ukkua NTI -kut hanaiyaklotik hapkuninga ihoaghaotighanik nallaktaolotik katimakjuakutighanik nallaktikaklotik uminga aivayioyomik.

Hapkua Katimayiokataoyot tatvani Katimakjuaktitlogit kiohimayot toghiktoghutjuk tamaita kavamaoyot ihoaghakpiaghimalutjuk una Nunavut Angikutaat tatvalo una 2015-mi Ikkayohiakutinik Angikutaoyok tatvalo atoghugit hapkua nakiktot maligaoyot, malikat tatvalo havagiyaoyot pitjutaoyot angiyonik, aoyagaktoghanik angiyonik ikkayotaoyangita kivgaktotiakutighaitnik Inuit havaghaitnik tamaitni kavamatkuni Nunavumi; tatvalo kavamatkut naonayaotighaitnik aolatjutinik, atogaoyoghanik havaghaghioknikut, havaghimaktoghanik, kulvakpalikutighaitnik Inuit havagiyamingnit,tatvalo ilihakpalikutighaitnik Inuit, tatvalo pikpalianahoaklogit hapkua ayoghaotaoyot ihoakutaongitot pitjutaoyonik uvalunin tiitigaktaohimayonik tatvani Nakatak 23-mi.

Huli, hapkua Katimaiokataoyot toghiktoktait Kavamatokatkut GoC angiklivalikovlogit manighagiyaoyoghat Inuit Ilihagiakpaligomayot ikkayotighaitnik (IPSE). NTI-kut tonihaohimayot $65 million talanik uvaluni 48% haffuma manighagiyaoyot hapkuninga IPSE havagiyaoyoghanik tatvanga Nunakakaktot Ikkayotighait Kanatami tatvunga togaaktitogit Inuit Tapiriit Kanatami (ITK-kutnun) tatvalo havakatigiliktait hapkua pingahuyot Aviktoghimayoni Inuit Katuyikatigit Nunavumi hapkua Aviktoghimayoni Havaghitaolotik haffuminga havagiyaoniaktomik. Hamna havagiyaoniaktok ayoghimaliktot angiklivalaghimayonik attilioktaohimayonik tatvanganin aolagotihimagamik, toghiktotaovalaghutik angumatihoiktot maniktotighait tatvanganin 2018-mi manighagiyaoyoghanik toghiktotikaghimangmata, taimatuvalaak  $20.4 million talanik amigaghimayot hitamanik ukkiunik atogaoyughanik tatvanganin 2023-min 2027-mut. NTI-kut havakatigihimaaktait hapkua allaat aviktoghimayuni tatvalo ITK-kut aghokutighaghutik huli maniktotighanik pitjutigivlutjuk hamna amigakniat.

NTI-kut Tamaghimayilikiyiit Manilikitjutaitnik Naonaiyaotaitnik Angiktaohimaliktot

NTI-kut manilikitjutait amigaghimaitomik hatkititjutighanik havagiyaoyoghanik ikkayotaoloaktonik Inuinaknik taima ihoaghivalikhimayot, naonaitot malgutoktutot ukkua      NTI-kut pikutait tatvalo manighagiyait $686.6 million talanik aipanganimit. Hamna angiklihakutaoyok imatot $341 million talanik pitjutaoloaktok tatvanga nutanik kavamatokatkut manighaktiitihimangmata atogaoyoghanik iglulioknikut tatvalo akitoyot pikutaitnik ikkayotighanik 20% angiklilakutighanik ukkua NTI-kut manighagiyaghaitnik. Ilaliotilogit tahapkununga igluliokutighanot tatvalo akkitoyonik pikutighaitnik ikkayotighanik, ukkiuni atoktuni, NTI-kut kovianaktonik takkuhimaliktot angiklilaghimaliktonik allanit  kavamatokatkut manighakvigihimayait.

Hamna anginighak manighaghimayat tuniyaohimayok nungotaat manilikitjutaita ukkiuanga kanigiyani, NTI-kut pitjutigiyat hamna manighagiyatik tugaghutjuk Inuit-naonaitiaghimayonik havagiyaghaitnik tatvalo ikkayotighaitnik, pitjutaoyot ima 53% akkitoghimayot akkiliktotat aipaguninganiit. Tatvanga 2019-min, havagiyaitnun akkiliktotit pingahoikhuni kulvakpalighimayok tatvanganin $31.8 million talanik angiklihimatiaktok $157.7 million talanik tatvani 2022-23-mi nalaomanahoaghugit maniliokutighat anniaktailinikut, inulikinikut, ilihaknikut, iglulikinikut tatvalo akitoyonik pikutighanik ikkayotighanik havagivlugit.

Hapkua Katimaktaktaoyot tatvani Katimakjuaktitlogit huli angighimayait hapkua Pigiaktitjutaohimayot toghiktokvigivlugit tamaita kavamait havagitkuvlugit kaffiit ihomagiyaoyot hivuliotiitkuvlugit illaliotilogit hapkua:

Ayoghaotikaktot Angayaknikut tatvalo Uittayaknaktonik Atoghimayot Mamihakvighamik Ikkayotighanik: Ukkua Katimakataoyot toghiktotait ukkua Nunavut Kavamatkut hivuliotitkuvlugo hamna ayoghaotikaktot angayaknikut tatvalo uittayaknaktonik atoghimayot mamihakvighatnik tatvalo ikkatotighanik havaghanik, illaliotilugit paknaiyaotighait tatvalo igluliokutighat haffuminga illavaliklogit ayoghaotikaktot angayaknikut tatvalo uittayaknaktonik atoghimayot mamihakvighanik tamakmi aviktoghimayoni tatvalo nunaliitni iloani Nunavut tatvalo ilihainahoaklotik Inuktut- ukagungnaktonik ukkautjikaliklutik tatvalo Nunaliitni Inulikinikut Havaktighanik; tatjakavugaluak, tatvalo huli hivunighamut havagalotik ukauyiyioyughanik tatvalo Nunaliitni Innulikiyighanik hatkiomalotik nunaliitni illaliotilogit ilihakviit; tatvalo kinguvakuvlutjuk angmaktikutighaitnik huli beer-nik wine-niklo niovavighanik iloani Nunavumi ihoaghitihimalgaaklutjuk hapkua ihoaktunik mamihakvighat hatkitaogaktitlugit Nunavumi Inukutaitnun ayoghaktunut.

Inniknigit Munagiyaoyagialgit Iglutighait: Ukkua Katimayioyot angighimayot kaffinik pigiaktitjutaohimayonik kangahaak Katimakjuaktitlogit toghiktoghugit ukkua Nunavut Kavamatkut amigaikpalikuvlugit hapkua Inniknigit munagiyaoyagialgit iglutighaitnik iloani Nunavut nunaliitni. Hapkua Katimayikataoyot koanaktagaloangit ukkua Nunavut Kavamatkut uktutait igluliokutighanik Innikniit munaghivighaitnik iglulioknikut Iqalungni, Kanighinikmi tatvalo Ikaluktutiami, hapkua Katimayiokataoyot toghiktoktait ukkua Nunavut Kavamatkut havakatigitkovlugit hapkua inuit Timigiyait igluliokovlugit tatvalo hannavikaklotik ihoakunik kaffinik iglulioklotik Inniknigit munakvighaitnik iglutighaitnik iloani Nunavumi, illaliotilugit hapkua mikitkiyaoyot nunaliit; aghukutigilugit ihoaktunik, hivitotkiyanik manighakvighanik ikkayoktighanik; taimatot hapkua Innikniit ihoatiaktonik tatvalo pitiaktonik munagitjutighaitnik tahamani nunamingni angilgaghimalotik; tatvalo pivaliotigilugo hamna Inuit Qaujimajatuqangit illaliotilugit tamaitnun aolatjutaitnik hapkua Innikniit munaghiviit iglutaitnik tatvalo hapkua Innikniit munagiyaotiaklotik Inuktut ukktauhiit atoinaklugit.

Akkitovalaaktomik Innuhikaknik: Akkiliktotait ubluk tamaat innuhikaknikut, illaliotilugit ihagipkutaoyonik hapkuninga iglukaknik tatvalo nikkitaaknik, akkitovalaaktot tahamani Nunavumi. Hapkua Katimayiokataoyok toghiktoktait ukkua Kavamatokatkut tatvalo Nunavut Kavamatkut kilamioklotik havagitkuyait akkiyaktotighanik haffuminga akkitokpalaakninganik hunavaluit innutjutighat iloani Nunavumi, illaliotilugit, kihingughimaitumik, akkitotighaitnik ullasikataktot manighagiyaghaitnik tatvalo ikkayokpaligahoaklogit hapkua anguniaktioyot.

Hamna akkitokpalaakninga nikkit akkiliktotait niovavikni ingataotivalaaghimaningit hapkua avatkutugit kitighaghimayait haffuma $131-million talanik aipagugangat ukkua Nikkianik Ukkiuktaktumi akkighinaghutik ikkayotighat akkiliktoktaokatakmata  niovavioyunot niovavikaghutik 120-nik ungahiktunik ukkiuktaktumi nunaliitni akungani Labrador-mit akungani Yukon-mut unighiotaoyut manighakataktot hapkua niovavikaktot ikkayotighagaloangitnik hapkua niovagiakataktot taimatot piyagiakaghimangmata ikkatoklotik hamna havagitiagilutjuk. Ukkua Katimayiokataoyot toghiktoktait ukkua Kavamatokatkut naonaiyakulugit manilikutaitnik ukkua Nikitiavaknik Ukkiuktaktumi akkighinaghugit ikkatotighaitnik havagiyaoyot tatvalo pitkuilotik takkugitjutighanik tatvalo malikatiagiaghaita amigitjutighaitnik taimatot hamna aipagugaikpat Nikitiavaknik Ukkiuktaktumi akkighinaghimayot ikkayotighat atoktaoloaklotik Inuinaknun niovikataktitlogit niovaviitnit.

Hamna Nunakakaktot Nunaliitni Ikkayotighat Manighaghat (ICSF) hatkighimayait ukkua Kavamatokatkut hamna Kallakjuaknik-19 hiamaghimatitlugo tatvalo havagiyaohimayot Inuit Timioyoniit naonaitiaghimayok ikkayotaoloaghimayot Inuinaknun. Hapkua Katimakataoyot toghiktoktait ukkua Kavamatokatkut huli hatkighikataklotik Nunakakaktot Nunaliitni Ikkayotighaitnik Manighaghanik uvalunin himaotighaitnik uvalunin ajikutagiyaitnik akkituvalangitunik manighagiyaghaitnik, hiviitotkiyaniklunin aolaganginaktughanik uvalunin aipagokat inniktaoyughanik manighaghaitnik ikkayotaoniakmata nikkailiokataknikut iloani Nunavumi.

Angutighalikinikut Munagitjutighaitnik tatvalo Management Inuit Qaujimajatuqangit:         Inuit Qaujimajatuqangit (IQ) atoktaovaliangitok hapkunani angutighalikinikut aolatjutaoyonik Nunavumi, piyagiakagaloakmata atoklugo hamna Nunavut Angikutaat, ilanni ihomaliokutaohimayot namagiyaongitotik ikpigiyaokatakmata Inuinakniit. Hapkua Katimayiokataoyot toghiktoktait hapkua Kavamatokatkut, Nunavut Kavamatkut tatvalo Kavamalikinikut Katimayioyot, tatvalo allaat ajikutaitnik katimayioyot illiitagimatiakovlogit havagiyaoyonik hapkuninga Inuit Kaoyimayaktokangitnik angutighalikinikut munagitjutighaitnik iloani Nunavumi, tatvalo havakatigitiakovlogit hapkua Inuinnait pivaligiangita tamatkiomayangita takkugitjutait tatvalo naonaiyaotait Inuit Kaoyimayatokangitnik tamaitni ihomaliokutaoyonik angotighat mighagot.

Ikkayotighait Inuinait Angunahoaktioyot: Akkitokpalaakninga kasiliit tatvalo anguniaktot ihoakutait tamayaotaitlo ayoghaotaoloaktok amihunut Inuinaknun pikataoyomagaloaghotik angunahoaknikut, tatvalo hamna akkitokpalaghimaliktitlugo hunavaluit akkingit humilikak Kanatamihuli atoghaotigiloaliktaat Inuit angunahoaktiit pikataoyomagaloaghutik angunahoaknikut,pitjutaoyungnakmingmat nikkailiokataknikut, innutiakutaongitmat timimut ihumakutlo anniakutaolikatakmat, innutiakutaokatalikmatlo Inuit nunaliitni. Hapkua Katimayikataoyot toghiktoktait hapkua Kavamatokatkut tatvalo Nunavut Kavamatkut havakatigitkovlogit hapkua Inuit Timikutait naonaiyaotighanik atoktaohimaaktonik aolatjutinik, maligaknik tatvalo manilikitjutinik ayoghaotaoyonik Inuit angunahoaktioyonot, tatvalo ilingaikpalikovlogit ikkayotighaitnik anunahuaktiit maniliokutighaitnik illaliotilogit hapkua, kihingoghimaitomik, havagiyaitnik kulangnaipkutighaitnik, taksiyaknikut akkiliktungitangita tatvalo ikkayotighaitnik akkighinakutihaitnik kasiliit tatvalo angunahoakutighait tamayaotait akkighinaaghimalogit, tatvalo havagioghimalagomakpata angunahoagomakpata nikkainaktotighanik.

Tatvalo Aipagotoagangat Katimakjuakutaitnik Katimanighaat naonaiyaghimaliktaat tatvani Aktopa 22-min 24-mut, 2024 tatvani Iqalungni, Nunavut.

-30-

 

Tohakviginagialik:

Kevin Kablutsiak

Ataniat Tohaktitilikiyiitkut

Nunavut Tunngavik Timingat

Hivayaota: (867) 975-4941

Akkitokut Hivayaota: 1-888-646-0006