Kangga havaagohimayot

Ukiuktaktumi Nuutitiyauhimayut Ilitagiyakhait Hanayakhat

Kinguani Ukautait

Haniani 1920ni, Kanata hanahimayut Paliihimanik havakvikhainik Craig Harbourmi, 55nik km uataani Ausuituq. 1950mi, ihumaalukhimayut Ukiuktaktumi nunakagutikhainik anguyaktitlugit, Kanatamiut havaktiit piyumayut nalvaalutik nunakatigiinik Ukiuktaktumi. Nalunginamik Inuit Ungavami nunait Nunavimi ayokhakatakhimanmata umayukhiugutainik, Kanatami Kavamatkut ihuakhanahuakhimayait ayonainahugigamiuk: nuutitilugit ikitut ilakatigiit hilataanit Inukjuak ovalo kimaklugit Ellesmere Island kikiktainut, atauhik pulaakhimayait taihimayaat; “ayonakpiaktuk nunait Inuit takuhimayainik”.[1] Kavamatkut angikhimayut nakuutiaktuk nunait amigaitukamata umayunik ovalo utiktilaaktut atauhimik ukiumik Inuit aliahugingitpagit.

Atauhik titigakti titigakhimayuk:

Inuit kilamik naluhuiktut tagiumi umayukaluangituk, tuktuniklu, tigiganianiklu ovalo imakaluangitkuni. Aanugaangit kaayunaktut ovalo aliat ovalo kimugutait aalangayut nutaami nunaini. Tagiumi anugiinaktuk kayaktulualaituk ovalo paniumayut hilat, kingmiit aulikpaktut. Nakuuyut apotit ikluliugiagani kinguvakpaktut, kimaktikhugit Inuit tupinik ukiakhami. Kiyukaluangituk ikualaagiagani. Hilat kaayunatkiyauyut kimakhimayainik nunait ovalo anukhiinaktuk nani hila -50 avataanutlu…Ellesmere kikiktait omingmanik pikaktut kihimi paliihimat, 40nik mailinik Inuit nunaini, tukukungitait. Akiaktuktut Inuit nigivaktut tingmiat ilanganik, imigaliukpakhutik olapanik ilaani.[2]

Kavamatkut kaifaangitut aiyaktuklugit ilakatigiit atauhimik ukiumi ovalo kihimi, tamaktukangituk tukuhimayumik. Hamna nuutitigutait atauhiuyuk akhut ayokhakpiagutainik.  Royal Commission Nunakakaakhimayut taihimayaa nuutitigutait “atauhik Inuit inminiigutait ihuinaakpiakhimayait kinguanik Kanatami.” Angayukaat tunihimayut kinauyakhainik ihuakhagutikhainik $10 millionmik kimaktauhimayunut ovalo ilakatigiit, tuniyauhimaitut ukagutainik ihuinaakhimayut.

Nunavut Tunngavik Timinga piyumayut ilitagitjutikhainik ovalo napaktilutik malgunik ilitagitjutikhainik – atauhik Ausuituqmi ovalo atauhik Qausuituqmi –  ilitagiyaangani akiliktihimayait Inuit nuutititauhimayut tahapkoa nunainut. Paknaiyakhimayugut takupkailugit hapkoa ilitagiyauyukhat auyami 2009 kaipkaiyaangani Kanatami ovalo Nunakyuami takuyakhainik hamna Inuit kinguliit. Talvani “Kanatami nunagukatigiigutikhainik” ihumagititlugit angayukaat, pivalialigiyit ovalo ilaukatauyumayut busniit atugumayunik hikuiliktitlugit ukiuktaktumi imait, hamna nakuutiaktuk tuhaktigiagani: hamna nunait ilauyut Kanatamut ilaa naunaiyautait titigakhimanmata, kihimi Inuit inminiigutigiyainik inuumata ublumi.


[1] McGrath, Melanie, The Long Exile: A True Story of Deception and Survival amongst the Inuit of the Canadian Arctic, London: Fourth Estate, pg. 302.

[2] Royte, Elizabeth, “Trail of Tears”, New York Times Book Review; Apr 8; Research Library, pg. 10.