Mr. Kusugak aghuuyuktuq. Uqautivagait nunallaaniqmiut, nunaqativut nunaqyuaqmiutaniklu ayuqhaqhimaittumik, ilranaittumik ilumuuqhunilu. Ayuittuni, havauhiqattiaqhuni naalaktittiyuktuq ihumaaluutauyunik ayuqhautainiklu Inuit. Unipkaayuktuq iklaqtittipluni unipkaaqhunilu, naalaguminaqtuq Inuit hivuliqtia. Tautughimayara Mr. Kusugak unipkaaqhuni nanilikiaq hivuliqtiupluni Inungnut.
Unipkaanga Trent Ilihaqpaalliviani upinngaghautillugu 2006-mi puiguyuitara. Unipkaaqhimayuq hivulliqmi ilihaqtillunga Nunaqaqqaaqhimayunik Ilihaiplutik (Indigenous Studies 101). Unipkaaqhimayuq ilihaqtunut 100 avatquanik iniqhimaliqtainik pihimaliqtainiklu Inuillu tajjalu qanurininganik. Kinguani apiqqutinik kiuvaktuq. Kiujjuhia kingulliqpaamut apiqqutaanik quviahuutigiyara inuuhimnut. Ilihaqtumit apiriyauyuq Nunavut takuyaangat ivitaangit ihumaliuqtauhimayaami Itqiliit ilitquhiinit aanniaqtailiniqmut; aupayaaqtuq, qungayaaqtuq, qingnariktuq qakuqtaqlu. Kiuhimayuq taimaa Inuinnaqtut naluyuriplugu. Kiujjuhia taamna puiguyuitara.
Ihumayunga taimaa Nunaqaqqaaqhimayunut hivuliqtiupluni nalunngittuq aanniaqtailiniqmut ilitquhiinik Itqiliit ihumagiyauvangmat Nunaqaqqaaqhimayunut Kanatami atauttikkut Inuillu. Talvuuna
ihumaliqpaktunga huuq taimaa kiuhimayuq. Ukiut atuqtillugit, naluhuiqhimaliqtunga kiuhimangmat
taimaa aallatqiingnirit Inuit ilittuqhipkaipluni ahinit nunaqaqqaaqhimayunit Kanatami.
Mr. Kusugak aghuuqhuni Inuinnaqtun apuqhiyuktuq. Taimaa ilitquhiriplugu kiuyuktuq – talvanilu
Trent Ilihaqpaalliviani. Kiujjuhia ilihaqatimnut ikayuutigiyara ilitquhimnut Inuuplunga, kannguhughimaittumik ilittuqhitilugit.
“Kanata nunagiplugu, ilitquhivut inuuhivut
ihumaalugiyaghaittuq uvaptingniklu
ukpiriyughauyugut. Inuit hivulliqpaanguplutik
Kanatamiutauyut, Inuit Kanatamiutauyut
hivulliqmit.”
– Jose Kusugak
Uqauhia, ‘Hivulliit Kanatamiutat, Kanatamiutat hivulliqmit’ atuqtauvaktuq amihunit, talvanilu titiqqanit, ‘Hivulliit Kanatamiutat, Kanatamiutat hivulliqmi: Nunaptingnit Ihuaqnighakkut Inuit Ilihaqtuliqiyit’. Taamna uqauhiq ikayuutauniaqtuq hakugigharahuaqhugit inuuhuktut hivunighaptingnit puiguqtailiquplugillu ilihimaquplugillu Inuit ilitquhiinik ilranaittutut.
Mr. Kusugak hivuliqtiutilluni talvani Inuit Tapirisat Kanatami, aallannguqtiqhimayuq atianik talvunga Inuit Tapariit Kanatami (ITK), aallannguqtiqhugulu naunaitkutaat havakviup. Taamna naunaitkutaat naunaitkutalik Kanatap atungauyaanik, ulumiklu naunaitkutaqaqhunilu hitamanik Inuit aviktuqhimayunik Kanatami. Hapkua aallannguqtiqhutik, katimaqatigiit havakpaktut kivgaqtuqhugit Inuit uplumi; quviagiplugu Inuktitut, atauhiuplutiklu Inuit kivgaqtuqhugit. Tajja huli hivuliqtiuvaktuq ihuaqhaqhugu havakviat kivgaqtuqhugit Inuit nunataaqhimaplutik uplumi hivunighaptingnilu. Ilittuqhipkaiyumayunga huli ilihaqtunut iniqhimayainik Jose Kusugaup kivgaqtiupluni Inungnik Nunavunmi Kanatamilu.
“Ilingnik makitittiyuittut, arligiyauguvit, ahiit
makitittiniaqtaahi.”
Naruhughimaittumik, Jose Kusugak titiraqhimayuq taimaa 2004-mi Inuktitut makpiraanganik. Inuutillugu iniqhimaya itikayuqpauhialu Mr. Kusugak Inungnik Kanatami, aittuinnariaqaqtavut makitapkaqlugu Jose Kusugak. Ihumavunga taimaa uvanga.
